Individuele begeleiding kinderen en jongeren

Maarten is 7 jaar oud en zit op het speciaal basisonderwijs. Zijn moeder is overleden toen hij 3 jaar was. Vader zorgt alleen voor hem. Hij is gediagnosticeerd met ADHD, waarvoor hij ook medicatie slikt. Maarten heeft erg veel moeite om zich te concentreren, zowel op school als in vrije spelsituaties. Maarten is een vrolijk jongetje dat aansluiting vindt bij andere kinderen, soms heeft hij echter last van heftige woedeaanvallen. Hij is erg gebaat bij structuur en regelmaat. Dit wordt hem met de groepsbegeleiding op de BSO+ geboden door te werken met pictogrammen, een ‘time timer' (klokje om tijd in de gaten te houden) en doelen voor de dag. Alleen groepsbegeleiding blijkt echter niet voldoende te zijn voor Maarten. Daarom wordt samen met vader besloten gerichte individuele begeleiding te gaan geven. Vader en de pedagogisch medewerker stellen doelen op, die ook met Maarten worden besproken. Wekelijks wordt met Maarten gewerkt aan deze doelen, zoals het samenspelen met andere kinderen en het op een rustige manier aangeven van wensen. Dit gebeurt in kleine stapjes, waarbij Maarten succesmomenten op kan doen. Maandelijks worden deze doelen en stappen geëvalueerd, waarbij met vader besproken wordt welke vooruitgaan in de thuissituatie geboekt wordt. Af en toe worden de doelen bijgesteld naar de behoeften en hulpvraag van Maarten en zijn vader. Individuele begeleiding blijft tenslotte maatwerk.

Individuele begeleiding (jong)volwassenen

Fahim van 18 jaar woont al een tijdje niet meer thuis vanwege hevige ruzies. Na een periode van kamertraining woont hij nu zelfstandig en krijgt nog individuele begeleiding. Hij wacht op een opleidingsplek bij de school waar hij graag naar toe wil en heeft nu geen dagbesteding. In deze periode is het van belang, dat Fahim blijft participeren in de maatschappij en niet wegzakt in somberheid. Hij wordt gestimuleerd een baantje te zoeken en als dat niet lukt krijgt hij binnen Prokino de mogelijkheid werkervaring op te doen in de keuken, de wasserij of op de receptie. Met zijn begeleider neemt Fahim alle levensgebieden door. Hij is redelijk zelfredzaam, hij kan over het algemeen goed voor zichzelf zorgen en hij is lichamelijk gezond. Hij piekert echter veel over de moeizame relatie met zijn moeder, heeft weinig vrienden en besteedt veel tijd aan internet. Hij wil graag thuis bij zijn moeder kunnen komen zonder ruzie te krijgen. Met zijn begeleider bespreekt hij het bezoek aan zijn moeder van te voren helemaal door, zodat hij zicht krijgt op de punten waarop het misloopt. Ze bespreken wat hij wellicht anders kan doen. Eventueel oefenen ze dat in een rollenspel. Aangezien Fahim graag voetbalt, gaat hij samen met zijn begeleider op zoek naar een voetbalclub waar hij terecht kan. Zo krijgt hij nieuwe vrienden en is hij lichamelijk actief. Bovendien stelt de trainer van zijn club zich, na een gesprek met Fahim en zijn begeleider, als vrijwillige mentor beschikbaar. Na een half jaar kan hij starten met zijn nieuwe opleiding. Als hij ergens mee zit, kan hij terecht bij de voetbaltrainer. Zijn bezoekjes aan zijn moeder lopen steeds beter. Met sommige leden van zijn voetbalteam is hij echt vrienden geworden.

Individuele begeleiding volwassenen

Na een periode van zeven maanden in een psychiatrisch ziekenhuis vanwege een ernstige, depressieve periode, is Monica aan de beterende hand. Het nazorgteam van het psychiatrisch ziekenhuis dringt aan op professionele begeleiding voor de eerste tijd na het ontslag van Monica. De begeleider van Prokino Zorg bezoekt Monica daarom wekelijks thuis. Tijdens deze bezoeken, die ongeveer twee uur duren, bespreekt Monica met de begeleider de week en nemen ze de begeleidingsdoelen door. In kleine haalbare stapjes lukt het Monica om haar taken in het huishouden weer op te pakken en haar sociale contacten weer aan te halen. Er wordt contact gelegd met een ‘maatjes' project om te kijken of Monica gekoppeld kan worden aan een vrijwilliger die regelmatig iets leuks met haar gaat doen, maar met wie ze ook kan praten. Daarnaast stimuleert de begeleider van Prokino Monica om contact te onderhouden met haar werkgever. Er wordt ook afgesproken dat Monica's zus wekelijks langskomt om te helpen met de boodschappen en om samen te koken. Het is bedoeling de begeleiding geleidelijk af te bouwen zodat Monica uiteindelijk weer geheel zelfstandig de regie over haar leven kan voeren.

Gezinsbegeleiding

Moeder Ghislaine vormt samen met haar man en drie kinderen in de leeftijden van 4, 6 en 9 jaar en jong gezin. De twee oudste kinderen zijn gediagnosticeerd met het syndroom van Asperger, een aan autisme verwante stoornis. Ghislaine en haar man hebben er hun handen vol aan, want deze twee oudsten vragen op diverse vlakken een meer specifieke benadering. Zo gaat het niet goed met de twee oudste zussen op school, vinden ze weinig aansluiting bij hun klasgenootjes en op de sportclub wordt de oudste gepest. Het jongste kind lijdt onder de spanningen en problemen in het gezin. Na psychologisch onderzoek bij de vader wordt er vermoed dat er ook bij hem sprake is van aan autisme gerelateerde problematiek. Het gezin besluit daarom contact op te nemen met Prokino Zorg voor gezinsbegeleiding. In de eerste fase van het daaropvolgende traject brengt de begeleider de problemen in kaart en schetst deze de mogelijkheden om tot gewenste veranderingen te komen voor. Belangrijk onderdeel van het begeleidingsplan is dat Ghislaine en haar man inzicht krijgen in het gedrag dat bij de oudste kinderen terug te leiden is naar hun diagnose. Daarnaast begeleidt de gezinsbegeleider hen in het omgaan met het gedrag van hun kinderen. Ook besteedt de begeleider, samen met de ouders, aandacht aan het contact tussen de kinderen onderling, vooral omdat het jongste kind veel last heeft van het gedrag van haar oudere zusjes. Ghislaine en haar man zijn erg opgelucht nu ze er niet meer alleen voor staan. Ook de kinderen ervaren meer rust in hun thuissituatie, wat zich vertaalt in meer gezamenlijk spelen. Geleidelijk aan verbeterende ook de schoolresultaten en neemt de weerbaarheid in sociale situaties toe.

Groepsbegeleiding

Jari van 8 jaar komt sinds een half jaar naar de zaterdagopvang van Prokino Zorg. Jari is aangemeld omdat hij thuis veel ruzie maakt met zijn jongere zusje. Ook de ouders van Jari hebben veel moeite met zijn gedrag en weten niet altijd hoe ze het beste kunnen handelen. Op school zijn er toenemend spanningen tussen Jari en sommige klasgenootjes. Bij Jari is de diagnose PDD-NOS gesteld. Het doel van deelname aan de zaterdaggroep is om Jari vaardiger te maken in de omgang met leeftijdgenootjes. Op de zaterdaggroep worden door de groepsbegeleiders structuur, duidelijkheid en veiligheid geboden, afgestemd op de problematiek van de kinderen. Ze organiseren educatieve en recreatieve activiteiten, waarbij de kinderen worden gestimuleerd tot samenspelen. Op de eerste bezoeken van Jari aan de zaterdaggroep zien de begeleiders dat hij snel onzeker wordt in samenspel, vervolgens niet snapt waarom hij zich zo voelt en dan gefrustreerd reageert. Door Jari op voor hem lastige momenten te helpen en hem uit te leggen wat er gebeurt en hoe het ook anders zou kunnen, ziet de groepsleiding hem al na enkele maanden rustiger en geduldiger reageren. Ook zijn zelfvertrouwen neemt geleidelijk toe. Een bijkomend doel van de groepsbegeleiding is om het gezin te ontlasten. Vader en moeder krijgen zodoende wat tijd voor zichzelf en de gelegenheid om extra aandacht aan Jari's zusje te besteden. Door de tips die de groepsleiding hen geeft over het gedrag van Jari begrijpen ze Jari's reacties steeds beter en weten ze Jari hierin beter te begeleiden.

Begeleid (kamer)wonen

Marit is 17 jaar oud en zit in het eindexamenjaar. Haar ouders zijn net gescheiden en hebben nog veel strijd met elkaar. Marit is erg verdrietig, maar vooral ook boos over de scheiding. Bij beide ouders is ze verwikkeld in een loyaliteitsconflict. Marit voelt zich onmachtig in deze situatie, haar schoolprestaties nemen af en ze trekt zich terug van haar vriendinnen. Op advies van haar schoolmentor bespreekt ze dit met haar huisarts. Deze adviseert om tijdelijk ergens anders te gaan wonen. Door de tijdelijke afstand tot haar ouders kan ze weer rust vinden en haar eindexamen halen. Marit komt bij Prokino Zorg op een begeleid (kamer)wonen project. Ze krijgt een eigen kamer en samen met haar begeleidster maakt ze een plan voor wat ze wil leren. Marit wil vooral rust vinden en structuur aanbrengen en zo haar eindexamen halen, plannen voor daarna maken en het contact met zowel haar vader als moeder weer opbouwen. In haar begeleidingsplan staan praktische afspraken die Marit met haar begeleider heeft gemaakt. Deze gaan onder andere over haar dagelijkse planning en ruimte voor studeren, leren koken en het beheren van de financiën. Daarnaast staan er afspraken in hoe ze het contact met beide ouders weer kan gaan opbouwen. Haar begeleidster geeft haar praktische tips en ondersteuning om de scheiding van haar ouders steeds beter een plekje te kunnen geven.

Logeerhuis

Voorbeeld 1

Robin is en alleenstaande vader en heeft een traumatische gebeurtenis achter de rug. Hij is daardoor dusdanig van slag dat hij het steeds lastiger vindt om thuis een vaste structuur te bieden aan zijn dochter van 7 jaar. Familie en vrienden wonen te ver weg om hem te kunnen ondersteunen waardoor de situatie verslechtert. Zijn dochter komt vaak te laat op school, soms zonder lunch of in ongewassen kleding. School maakt zich zorgen en gaat het gesprek met vader aan. Robin geeft aan rust nodig te hebben om te werken aan zijn eigen problematiek. In overleg met het wijkteam wordt besloten zijn dochter tijdelijk ergens anders te laten wonen, zodat hij met de juiste begeleiding weer kan aansterken. Tijdens deze periode woont zijn dochtertje bij Prokino Zorg. Doel is dat zij zoveel mogelijk binnen haar eigen omgeving blijft, ze bezoekt haar eigen school en BSO. Ze maakt nieuwe vriendjes in het logeerhuis en gaat elke week met haar vader op stap. Samen met de gezinsondersteuner leert Robin zijn leven met alleen zijn dochter vorm te geven en hij geniet weer van hun dagen samen. De gezinsondersteuner van Prokino onderhoudt ook contact met de groepsleiding van de BSO waar dochter heen gaat. Na vier maanden zijn beiden zo ver om het weer met zijn tweeën op te pakken.

Voorbeeld 2

Jan is 8 jaar en woont alleen met zijn moeder. Jan is een lieve, behulpzame jongen waarbij de diagnose ADHD is gesteld. Jan en zijn moeder zijn dol op elkaar. Zijn moeder weet erg goed hoe zij met Jan om moet gaan, maar de weekenden zijn soms zwaar. Jan is erg druk en vraagt veel aandacht. Doordat Jan's moeder fulltime werkt, houdt zij weinig tijd voor zichzelf over om weer op te kunnen laden. Ook in haar netwerk is er geen geschikte plek waar Jan af en toe naar toe kan. Na een gesprek met de huisarts wordt een afspraak met Prokino Zorg gemaakt. Jan komt voortaan één keer per maand een weekend naar het logeerhuis van Prokino Zorg. Hij vindt daar aansluiting met leeftijdsgenootjes en een vaste dagstructuur, wat hem erg helpt. Zijn moeder kan tijdens deze weekenden weer opladen en krijgt langzaam weer tijd en ruimte voor uitjes met vrienden.

Begeleiding voor 4+ op de kinderopvanggroep

Sanne is een meisje van 9 dat moeilijk contact maakt met andere kinderen. Dit heeft te maken met haar stoornis in het autisme spectrum en haar faalangst. Toen Sanne net op de BSO+ kwam, trok zij erg naar de begeleiding toe en was ze angstig in contact met anderen. Sanne komt nu ruim een jaar op de BSO+ en heeft twee kinderen leren kennen op de groep waarbij zij zich vertrouwd voelt en met wie zij goed kan spelen. Binnen de groepsbegeleiding heeft Sanne haar eigen doelen waar zij aan werkt, zoals het aangeven van haar eigen grenzen. Belangrijk is hierbij dat ze deze grenzen op tijd leert aan te geven zonder daarbij te gillen of te slaan. Elke dag wordt er aan het einde van de middag met het groepje geëvalueerd. Hoe is de dag gegaan en hoe is er aan de doelen gewerkt? Afsluitend wordt er het complimentenrondje gedaan. Sanne ontvangt van de andere kinderen een complimentje als: "Je hebt vandaag goed aangegeven dat je niet wilde samenspelen". Ook leert zij positief te kijken en een ander een complimentje te geven. Doordat de BSO+ Sanne een dagritme en veiligheid biedt ervaart zij naast hoe het is om samen te spelen met andere kinderen succeservaringen op te doen, en ontwikkelt zij autonomie en zelfvertrouwen.

Begeleiding jonge kinderen op de kinderopvanggroep

Aiden van 2,5 jaar is opgenomen op een kinderopvang-plus groep. Aiden heeft een slechte start gehad en in zijn eerste levensjaar veel in het ziekenhuis gelegen. Door alle medische ingrepen is het eten van vast voedsel bij hem niet op gang gekomen. Inmiddels is Aiden afhankelijk van sondevoeding en weigert hij alle vast voedsel. Hij heeft een groeiachterstand en loopt nog moeizaam. Ook op het gebied van spraak-taal loopt hij achter op leeftijdgenootjes. Hij lijkt wel veel te begrijpen maar zelf spreken lukt nog niet echt. Samenhangend met het eetprobleem is ook de mondmotoriek niet goed ontwikkeld, wat verstaanbaar praten verder bemoeilijkt.

Af en toe is Aiden erg gefrustreerd omdat hij niet kan duidelijk maken wat hij wil en uit hij dat in woedeaanvallen. Zijn ouders zijn flink belast, te meer omdat Aiden de jongste van vier kinderen is en de andere drie kinderen ook aandacht vragen. Om het gezin financieel draaiende te houden is het belangrijk dat moeder haar baan bij de thuiszorg niet kwijt raakt. Aiden moet dus opgevangen worden, maar een gewoon kinderdagverblijf kan hem niet de zorg en aandacht bieden die hij nodig heeft. De kinderopvang-plus groep kan dat wel. De pedagogisch medewerkers zijn gewend met sondevoeding om te gaan. Samen met het consultatiebureau en de orthopedagoog wordt een voedingsprotocol voor Aiden opgesteld. Doel is om hem heel langzaam zowel thuis als op het dagverblijf te laten wennen aan vast voedsel. De logopedist komt langs om te kijken welke oefeningetjes de groepsleiding en ouders met hem kunnen doen om zijn mondmotoriek te verbeteren. Op de groep worden spelletjes gedaan, die bijdragen aan de ontwikkeling van Aiden op elk gebied. En jaar later heeft Aiden een deel van zijn achterstand ingehaald, hij loopt nu goed en het praten is op gang gekomen. Ook eten gaat een stuk beter, de sonde kan eruit! Samen met de ouders wordt gekeken naar de school waar Aiden het beste heen kan als hij 4 wordt.

Gezinnen in de opvang

Romana kreeg op haar 18e haar eerste kindje, twee jaar later volgde er nog één. Ze is nu 22 jaar en heeft een zoontje van 4 en een dochtertje van bijna 2. De vader van de kinderen is een jaar geleden vertrokken om elders werk te zoeken, nadat hij was ontslagen bij het bouwbedrijf waar hij werkte. Sindsdien heeft hij nog een keer geld gestuurd en daarna heeft Romana niets meer van hem gehoord. En nu ‘hoeft het voor haar niet meer'. In de tijd dat ze samen waren heeft Romana voor de kinderen gezorgd. Drie maanden nadat haar vriend was vertrokken heeft ze bijstand aangevraagd. Het valt haar moeilijk om van een uitkering rond te komen en in de maanden dat ze haar toeslagen nog niet ontving heeft ze een flinke schuld opgebouwd. Ze woont in een te duur huis, waarvan ze de huur al maanden niet betaald heeft. De sociale dienst wil dat ze gaat werken, maar Romana heeft geen idee hoe ze dat moet aanpakken. Met haar MBO-opleiding is ze gestopt toen ze zwanger werd en gewerkt heeft ze de afgelopen vier jaar ook niet. Romana leeft geïsoleerd, haar familie woont aan de andere kant van het land. Ze heeft nog een paar vriendinnen van haar vroegere school, maar die zitten in een heel andere levensfase.

Tot haar verbazing ze de huisbaas haar met haar kinderen uit huis. Ze komt terecht op de Opvang voor gezinnen van Prokino Zorg. Daar krijgt ze twee kamers voor haar en haar kinderen en deelt ze de huiskamer en keuken met een aantal andere gezinnen, die net als zij zijn uitgezet. Ze krijgt een gezinsbegeleider die een paar keer per week met haar gaat zitten voor de schulden, financiën, haar visie op de toekomst en opvoeding. Zaken waar zich eigenlijk nooit zo mee bezig heeft gehouden. Langzamerhand krijgt Romana weer een beetje grip op haar leven. Ze wil terug naar school en zoekt daarom samen met haar begeleidster naar een gastgezin voor haar kinderen. Ze bezoekt de groepsbijeenkomsten, die Prokino organiseert, over opvoeding en financiën trouw. Er komen afbetalingsregelingen met de schuldeisers. Ze maakt samen met haar begeleidster een genogram en een ecogram om haar familie- en sociaal netwerk in kaart te brengen. Ze ontdekt dat ze nog een tante heeft wonen in dezelfde stad en besluit het contact met haar weer aan te halen. Een jaar later krijgt Romana via de woningbouw weer een eigen woning, ze gaat weer naar school en heeft een vrijwillig gastgezin gevonden voor haar kinderen. Ze kan bij haar tante terecht als ze ergens mee zit. Ze krijgt nog een paar uurtjes ambulante begeleiding om wat sterker te worden en ze zet zich in om nieuwe contacten op te doen in haar nieuwe buurt.

MDFT

Toen Maik 2 jaar was, zijn zijn ouders gescheiden. Ouders hebben jarenlang goed contact gehad, maar hanteren beide een heel andere opvoedingsstijl. Ouders kregen meer en meer onderlinge conflicten, wat nog meer verergerde nadat vader een nieuwe partner kreeg. Maik heeft altijd bij zijn moeder gewoond. Hij is nu 14 jaar en beide ouders hebben veel moeite met de hevige gedragsproblemen van Maik. Bij moeder dramt hij met zijn agressieve driftbuien zijn zin door en met vader heeft hij inmiddels nauwelijks nog contact. Het contact dat er wel is verloopt veelal destructief en eindigt vaak negatief voor beide partijen. Ook op school laat Maik gedragsproblemen zien; hij heeft een grote mond en laat zich niet aansturen. Na een aantal heftige conflicten is Maik uiteindelijk van school gestuurd, waardoor hij nu veelal thuis is, maar meer nog op straat. Maik hangt veel buiten met zijn vrienden. Deze vrienden staan als niet goed bekend in de wijk en door de negatieve invloed hiervan is Maik inmiddels herhaaldelijk in aanraking geweest met politie. Ouders, school (leerplicht) en politie maken zich grote zorgen om Maik.

Tijdens een MDFT-behandeling ligt de focus van de therapeut allereerst op de jongere zelf. Samen met Maik worden zijn problemen in kaart gebracht en de therapeut gaat na wat Maik graag anders zou willen zien in zijn leven. Het tweede domein waar de MDFT-behandeling zich op richt, is dat van de ouders. De therapeut brengt ook met ouders in kaart wat de problemen zijn en wat zij graag anders zouden willen zien. Daarnaast helpt de therapeut de ouders om consequent te zijn bij het opvoeden en regels voor Maik op te stellen die zij samen, als team, naar Maik gaan uitdragen. Het derde domein waar de MDFT-behandeling zich op richt, is dat van het gezin. Onder begeleiding van de MDFT-therapeut leert het gezin open en eerlijk ´van hart tot hart' met elkaar te spreken; over praktische zaken, maar ook over emotionele onderwerpen. Het laatste domein waar de MDFT-behandelaar zich op richt, is de omgeving. De MDFT-behandelaar zorgt er samen met andere betrokkenen voor dat Maik weer terug naar school kan. De MDFT-therapeut probeert Maik los te weken van zijn 'familie op straat'; zijn 'foute' vrienden. Daarnaast probeert de therapeut de band te versterken met mensen die een positieve invloed op Maik kunnen hebben; zoals zijn échte familie.